Foto e faqes kryesore të revistës “New Bloom”.

Në janar 2024, Tajvani do të mbajë zgjedhje presidenciale dhe legjislative, në një shoqëri thellësisht të polarizuar, ku shumica e mediave janë gjithashtu të lidhura ngushtë me një nga dy partitë dominuese: Kuomintang dhe DPP (Partia Progresive Demokratike). Shumë pak media veprojnë jashtë kësaj dikotomie, por një nga të paktat është revista New Bloom. Global Voices intervistoi me email Brian Hioe, një nga themeluesit e saj, pas bisedave të shumta në Tajpei.

Revista New Bloom është një botim online dygjuhësh, në anglisht dhe kinezisht,  jashtë Tajvanit, i cili gjithashtu drejton një hapësirë ​​​​për komunitetin. Ajo u themelua në vitin 2014 si pasojë e Lëvizjes Sunflower (Luledielli), një lëvizje proteste studentore që kundërshton lidhje më të ngushta ekonomike me Kinën. Revista mbulon çështjet aktuale, temat sociopolitike dhe ato kulturore në Tajvan. Hioe ka shkruar mbi politikën dhe çështjet sociale tajvaneze që nga Lëvizja Luledielli.

Portrait of Brian Hioe, photo used with permission.

Filip Noubel (FN) Ju drejtoni një revistë dygjuhëshe që ofron një perspektivë “radikale” ose “të majtë” për Tajvanin. Në çfarë mënyre është radikale kjo?

Brian Hioe (BH): Anëtarët e New Bloom gjerësisht e shohin veten si pjesë e së majtës politike, duke u mbështetur nga marksizmi, anarkizmi, feminizmi dhe teoria queer. Nuk ka asnjë linjë specifike politike për botimin, por ka një përkushtim të përgjithshëm për një ndjenjë të politikës radikale që vë në pikëpyetje pabarazitë themelore strukturore të shoqërisë dhe kërkon një vizion të transformimit shoqëror që shkon deri në rrënjët e shoqërisë.

FN: Cili është kuptimi i të majtës në kontekstin e Tajvanit? Cilët janë aktorët kryesorë në Tajvan në media, kulturë dhe shoqërinë civile?

BH: Historikisht, Tajvani nuk ka pasur një të majtë të fortë politike. Së pari, KMT [partia Kuomintang që monopolizoi politikën tajvaneze nga 1945-2004] kishte në shënjestër historikisht të majtët gjatë periudhës autoritare, nën patronazhin e antikomunizmit. Pretendimi i Kinës për të qenë një politikë e majtë gjithashtu hedh një hije mbi të majtën politike në Tajvan, megjithëse ka gjithashtu një histori të të majtëve pro-pavarësisë. Pjesa më e madhe e së majtës politike në Tajvan sot është e ndikuar shumë nga teoria e majtë në kontekstet akademike perëndimore, si rezultat i individëve që kanë studiuar jashtë vendit dhe kanë marrë ide të tilla përpara se të kthehen në Tajvan.

Një pjesë e sfidës për të qenë majtist në Tajvan ka të bëjë me fokusin e rëndësishëm në elektorat në Tajvan, si dhe me dominimin e sistemit dypartiak. Ndërsa partitë e treta mund të ndajnë votat, duke sjellë një fitore për KMT-në pro-bashkimit, të qendrës së djathtë, kjo është dëshmuar si një pengesë për alternativat e mëparshme ndaj qendrës së majtë dhe DPP [Partia Progresive Demokratike] historikisht pro-pavarësisë.

Për rrjedhojë, janë dy partitë kryesore ato që priren të dominojnë dhe shoqëria civile përballet me sfidën e zgjedhjes mes tyre. Kjo ndikon edhe në media, për aq sa media priret të jetë shumë e polarizuar mes forcave politike më pranë KMT-së dhe DPP-së.

Në mënyrë të veçantë, ndarja kryesore në politikën tajvaneze midis dy partive është mes pavarësisë dhe bashkimit [me Kinën], sesa majtas dhe djathtas, që shihet si një luftë ekzistenciale për të ardhmen e Tajvanit. Dhe kështu bisedat për politikën që janë më të orientuara rreth bazës së majtë kundër të djathtës janë më të vështira. Si e tillë, krijimi i një hapësire për këtë vazhdon të jetë një sfidë.

FN: Ju keni parë gjithashtu një interes në rritje për Ukrainën këtu në Tajvan. Çfarë e shtyn atë dhe çfarë lloj njohurie për Ukrainën i mungon më së shumti mediave tajvaneze?

BH: Pushtimi ushtarak i Ukrainës nga Rusia tërhoqi vëmendjen e tajvanezëve për shkak të paraleleve të mprehta që kjo i ofron Tajvanit. Tajvani mund të pësojë një fat të ngjashëm nëse Kina pushton. Dhe ka paralele të forta midis pretendimit të Rusisë se Ukraina nuk ka histori, kulturë apo gjuhë të pavarur të saj dhe pretendimeve kulturore të Kinës mbi Tajvanin.

Rrjedhimisht, është një formë e projeksionit emocional që nxit interesin tajvanez në Ukrainë. Kjo nuk është ndryshe nga mënyra se si protestat e vitit 2019 në Hong Kong shërbyen gjithashtu si një çështje mobilizuese që kristalizoi ankthet rreth kërcënimit nga Kina që ekziston prej kohësh. Por ndërsa lidhjet kulturore dhe gjuhësore midis Tajvanit dhe Hong Kongut kanë qenë të gjata, si pjesë të tjera të botës sinofone, ky nuk është rasti me Ukrainën.

Si e tillë, nuk ka aq shumë kuptim për Ukrainën në vetvete dhe kjo është kapitalizuar nga burime pro-kineze për të shpërndarë dezinformata rreth rezultateve të mundshme për Tajvanin duke përdorur pretendimin se kjo po ndodh me Ukrainën. Ky ka qenë veçanërisht rasti në lidhje me mënyrën se si aktorët e tjerë gjeopolitikë do të reagonin ndaj një pushtimi ushtarak të Tajvanit nga Kina. Në këtë kuptim, ka shumë për të mësuar nga Ukraina dhe ndërkohë që ka pasur hapësirë ​​më të madhe për të zhvilluar dialogun e nevojshëm, kjo ndodh në kushte vazhdimisht të vështira dhe ka ende një hendek të rëndësishëm perceptimi nga ana tajvaneze. Në të njëjtën kohë, dyshoj se është e njëjta gjë, në lidhje me kuptimin ukrainas të Tajvanit.

FN: Ju keni gjithashtu një kafene të lidhur me revistën tuaj që organizon shfaqjen e filmave, aktivitete dhe debate. Si i kombinoni dhe menaxhoni kaq shumë aktivitete dhe në çfarë mënyre përforcojnë ato njëra-tjetrën?

BH: Është e mundur vetëm me një ekip që është mjaft i përkushtuar për të punuar me orë të gjata në baza vullnetare, duke qenë se asnjëra prej tyre nuk është e qëndrueshme financiarisht. Është një pyetje për ne se si t'i lidhim ngjarjet në hapësirë ​​dhe publikimin gjithashtu, të dy ndajnë të njëjtin staf, por bisedat që ndodhin ndonjëherë mund të shkëputen paksa. Thënë kjo, sigurisht, ne tërheqim njerëzit që takojmë ​​për të krijuar lidhje ose për të kërkuar artikuj.

Ne ndjemë pas kaq shumë vitesh se vetëm të pasurit një publikim në internet e bënte të vështirë të dinim se me kë po lidheshim, kështu që një hapësirë ​​fizike mund të ishte mënyra për të krijuar lidhje më të forta. Edhe nëse Tajvani ishte i mbrojtur nga më e keqja pas pandemisë COVID-19, kjo duket se tregon se si hapësira të tilla janë më të rëndësishme se kurrë. Në të ardhmen, ne shpresojmë të zgjerojmë format e medias me të cilat angazhohemi dhe t'i sinkronizojmë ato së bashku me hapësirën tonë, në mënyrë që të dy palët të mund të përforcojnë njëra-tjetrën.