Foto nga nga kanali “The World is One News” në YouTube. Përdorim i drejtë.

Termi “Indo-Paqësor” rezonon si një fjalë e zhurmshme në shumë biseda në Tajvan. Por kujt i referohet termi dhe si kuptohet në marrëdhëniet në rritje Tajvan-Indi?

Përballë armiqësisë në rritje dhe kërcënimeve ushtarake nga Kina, Tajvani po kërkon të ulë varësinë ekonomike nga fqinji i tij. Tajpei po kërkon gjithashtu një marrëdhënie më të fortë politike, diplomatike dhe strategjike me vendet që ndikuan gjithashtu në pretendimet territoriale dhe detare të Pekinit, si Filipinet, Vietnami dhe India. Tajvani po diskuton hapjen e tregut për punëtorët emigrantë indianë dhe po rrit praninë industriale në Indi.

Për më shumë mbi pretendimet territoriale të Kinës, lexoni: Harta e Kinës 2023 nuk ka asgjë të re. Por pse fqinjët janë të zemëruar për këtë? 

Për t'iu përgjigjur asaj që kuptohet nga termi “Indo-Paqësor” në Tajvan dhe në Indi, Global Voices foli me studiuesen doktorante indiane Sana Hashmi, një bashkëpunëtore në Fondacionin e Shkëmbimit të Azisë në Tajvan dhe Fondacionin George HW Bush për Marrëdhëniet SHBA-Kinë. Ajo gjithashtu poston në X (ish Twitter) në profilin @sanahashmi1. Intervista u krye me email dhe është redaktuar për stilin dhe shkurtësinë.

Sana Hashmi, foto e përdorur me leje

Filip Noubel (FN): Termi “Indo-Paqësor” përdoret më shpesh tani në Tajvan si një fjalë kryesore nga politikanët, por edhe nga media e një pjesë e shoqërisë civile. A mund ta shtjelloni nga këndvështrimi indian dhe tajvanez? 

Sana Hashmi (SN): Termi Indo-Paqësor mbart interpretime të ndryshme për vende të ndryshme, duke pasqyruar një sërë interesash dhe qasjesh, me disa të përbashkëta dhe pabarazi. Në rastin e Indisë dhe Tajvanit, ka të dyja perceptimet dhe dallimet në lidhje me konstruktin Indo-Paqësor dhe rolet e tyre brenda tij.

India e sheh konceptin Indo-Paqësor që fillimisht sillet rreth përshtatjes së rritjes së saj, ndërsa parashikon një rol më të madh në formësimin e peizazhit gjeopolitik në ndryshim. Tajvani e percepton atë si një mundësi për të avancuar bashkëpunimin me vendet me të njëjtin mendim dhe si një mjet për të penguar dhe kundërshtuar veprimet agresive të Kinës. India vë theksin në partneritetet rajonale dhe globale si thelbësore për rajonin e Indo-Paqësorit. Tajvani e sheh atë si një platformë për Shtetet e Bashkuara për të forcuar aleancat dhe partneritetet e saj në rajon dhe si një kanal për Tajvanin për t'u lidhur me vendet që ndajnë interesat dhe shqetësimet kryesore.

Pavarësisht nga disa këndvështrime të ndryshme, ekzistojnë parime dhe objektiva të përbashkëta midis Indisë, Tajvanit dhe vendeve të tjera me të njëjtin mendim. Këto përfshijnë një përkushtim për ruajtjen e sovranitetit, ruajtjen e sundimit të ligjit dhe avancimin e një Indo-Paqësori të lirë dhe të hapur. Ndërsa qasjet e tyre mund të ndryshojnë, qëllimi përfundimtar i një Indo-Paqësori të qëndrueshëm dhe në paqe mbetet objektiv si për Indinë ashtu edhe për Tajvanin.

FN: Si do ta cilësonit (keq)kuptimin e Indisë, çështjet dhe perspektivat e saj në Tajvan nga ana e qeverisë? Te mediat? 

SH: Ka disa stereotipe për Indinë te tajvanezët, megjithëse shumica e këtyre stereotipeve janë të pasakta. Këto keqkuptime shpesh lindin sepse burimi kryesor i lajmeve globale për shumë kanale tajvaneze janë mediat kryesore perëndimore, të cilat ndonjëherë mund të shfaqin paragjykime dhe nuk kanë një kuptim gjithëpërfshirës të Indisë. Një zgjidhje efektive për të eleminuar këto stereotipe është që qytetarët tajvanezë dhe mediat të kërkojnë në mënyrë aktive informacion të drejtpërdrejtë për Indinë. India është një vend që ekziston brenda “lagjes së zgjeruar” të Tajvanit dhe ndan shqetësime të përbashkëta, veçanërisht përballë agresionit ushtarak të Kinës. Do të duhej që qeveria dhe media tajvaneze të bëjnë përpjekje për të kuptuar Indinë, e cila mbetet një enigmë në shumë mënyra.

India luan një rol vendimtar në ruajtjen e stabilitetit në rajonin Indo-Paqësorit, një fakt që nuk mund të mohohet. Forcimi i lidhjeve me Indinë është padyshim në interesin më të mirë të Tajvanit. Prandaj, është thelbësore që qeveria dhe media tajvaneze të njohin rëndësinë e rolit të Indisë dhe të punojnë drejt nxitjes së një mirëkuptimi dhe bashkëpunimi më të mirë midis dy vendeve.

FN: Përtej çështjeve të dukshme të Kinës dhe Tibetit, cila është baza aktuale e përbashkët për Indinë dhe Tajvanin sa i përket pikëpamjeve të përafruara? 

SH: Një shqyrtim më i afërt i politikave të dy vendeve (si Akti i Politikës Lindore të Indisë dhe Politika e Re e Tajvanit në drejtim të Jugut) dhe deklaratave nga liderët, zbulon një botëkuptim të përbashkët të Indisë dhe Tajvanit për disa çështje. Kanë vendosur një theks të rëndësishëm në angazhimet rajonale, duke mbrojtur një Indo-Paqësor të lirë dhe të hapur dhe duke shprehur një angazhim për stabilitetin në rajon.

India dhe Tajvani janë shumë të vetëdijshëm për ndikimin ekonomik në rritje të Indisë dhe njohin rolin e mundshëm që Tajvani mund të luajë në këtë skenar. Pandemia e COVID-19, së bashku me politikat shtrënguese dhe izoluese të Kinës, i ka detyruar vendet në mbarë botën të mendojnë për shkëputjen/eleminimin e rrezikut dhe diversifikimin e zinxhirëve të furnizimit, duke siguruar që ato të mos varen shumë nga një treg i vetëm. Ky ndryshim pasqyron një prirje më të gjerë ku vendet, përfshirë Indinë dhe Tajvanin, po kërkojnë zinxhirë alternativë furnizimi në peizazhin ekonomik global në zhvillim dhe për të siguruar interesat e tyre.

FN: Cilat janë aspektet më premtuese të bashkëpunimit indiano-tajvanez në çdo fushë: politike, të shoqërisë civile, ekonomike, arsimit, kulturës, etj.?

SH: Marrëdhëniet Indi-Tajvan kanë potencial të jashtëzakonshëm dhe mund të zhvillohen në një partneritet të fortë dhe përcaktues në Indo-Paqësor. Pavarësisht vendndodhjeve të tyre komplekse gjeografikisht, të dy vendet zënë pozicione të rëndësishme strategjike. Ata ndajnë një sfidë të përbashkët në trajtimin e Kinës, e cila cënon sovranitetin e tyre dhe prish stabilitetin e Indo-Paqësorit. Fatkeqësisht, kufizimet e ndryshme, injoranca dhe neglizhenca e herëpashershme shpesh rezultojnë në humbje të mundësive për bashkëpunim.

India dhe Tajvani po eksplorojnë në mënyrë aktive rrugët për të përmirësuar marrëdhëniet e tyre në fusha të shumta. Të dy kombet po e zhvendosin fokusin e tyre larg tensioneve me Kinën dhe po kërkojnë të zgjerojnë lidhjet mes tyre. Primare ndër këto fusha, që hyjnë në sferën e marrëdhënieve jozyrtare, janë arsimi, ekonomia, teknologjia dhe kultura. Tashmë janë bërë hapa të rëndësishëm për të forcuar fushat ekzistuese të bashkëpunimit midis dy vendeve.

India po rritet dhe Tajvani do të kontribuojë dhe do të përfitojë nga rritja e Indisë. Ka një sërë fushash ku këto dy vende mund të forcojnë bashkëpunimin e tyre, veçanërisht në sektorë të tillë si gjysmëpërçuesit dhe automjetet elektrike. Për më tepër, Tajvani është shumë i interesuar në tërheqjen e talenteve nga India, si pjesë e kornizës së Politikës së Re për Jugun. Objektivi është të tërheqë individë të aftë, të cilët mund të ndihmojnë në adresimin e sfidave demografike të Tajvanit, duke përfshirë uljen e popullsisë së tij dhe nevojën për një krijimin e një grupi talentesh.

Ka fusha gjithëpërfshirëse ku përputhen interesat e ndërsjella dhe progresi është duke ndodhur. India i kushton rëndësi të madhe mbrojtjes së Tajvanit, pasi një marrje nga Kina do të ndikonte negativisht në interesat rajonale të Indisë. Ndërsa përfshirja e Indisë në rast të një pushtimi kinez të Tajvanit mbetet e pasigurt, ka një konsideratë dhe rivlerësim të dukshëm që po ndodh midis politikëbërësve indianë në lidhje me këtë çështje.

Është koha e përshtatshme që India dhe Tajvani të forcojnë lidhjet e tyre. Realizimi i potencialit të tyre është evident; çelësi tani është të lundroni në sfidat e paraqitura nga Kina dhe të përqendroheni në përfitimet reciproke. Forcimi i marrëdhënieve të tyre jo vetëm që sjell përfitime për të dyja palët, por gjithashtu ka potencialin për të ndikuar pozitivisht në rajonin më të gjerë të Indo-Paqësorit, duke shërbyer si një forcë stabilizuese.