Komisioni Evropian i hap dritën jeshile kandidaturës së Gjeorgjisë për në BE
Foto nga Arzu Geybullayeva
Ky artikull u botua për herë të parë në OC Media. Një version i redaktuar ribotohet këtu sipas një marrëveshjeje partneriteti për përmbajtjen.
Komisioni Evropian rekomandoi më 8 nëntor që BE-ja t'i japë Gjeorgjisë statusin e vendit kandidat, duke i hapur rrugën procesit të pranimit në takimin e Këshillit të BE-së në dhjetor:
Në bazë të rezultateve të arritura që nga qershori 2022, brenda kuadrit të dymbëdhjetë prioriteteve dhe më gjerë, Komisioni rekomandon që Këshilli t'i japë Gjeorgjisë statusin e vendit kandidat.
Në një postim në X, i njohur më parë si Twitter, Josep Borrell, përfaqësuesi i lartë i BE-së për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë si dhe zëvendëspresident i Komisionit, tha:
The Georgian people have shown their unshaken commitment to European values many times.
The European Commission today recommend to grant Georgia the EU candidate status.
The EU's door is open. We will continue supporting #Georgia on its EU path. pic.twitter.com/OLg1hwiCfH
— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) November 8, 2023
Populli gjeorgjian ka treguar shumë herë përkushtimin e tij të palëkundur ndaj vlerave evropiane. Komisioni Evropian rekomandon sot t'i japë Gjeorgjisë statusin e kandidatit për në BE. Dera e BE-së është e hapur. Ne do të vazhdojmë të mbështesim #Gjeorgjinë në rrugën e saj drejt BE-së
Duke shpallur vendimin të mërkurën, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha:
Së pari, kjo është një ditë vërtet e jashtëzakonshme për Gjeorgjinë. Ky është një hap vërtet i madh për Gjeorgjinë dhe gjithashtu thekson pozicionin mbresëlënës dhe shumë të qartë të shumicës së popullsisë së Gjeorgjisë për t'u bërë anëtarë të BE-së.
Shumë gjeorgjianë u mblodhën në rrugët e kryeqytetit Tbilisi dhe jashtë rezidencës së presidentes së vendit Salome Zourabichvili për të festuar.
#Tbilisi tonight. 🇬🇪 citizens celebrating @EU_Commission recommendation to give Georgia candidate-status. Now is the time to unite and move forward together. Then 🇬🇪 citizens will also be 🇪🇺 citizens. pic.twitter.com/kqgLjtSk0r
— Peter Fischer (@Diplo_Peter) November 8, 2023
#Tbilisi sonte. Qytetarët që festojnë rekomandimin e @EU_Commission për t'i dhënë Gjeorgjisë statusin e kandidatit. Tani është koha për t'u bashkuar dhe për të ecur përpara së bashku. Atëherë qytetarët do të jenë edhe qytetarë.
President Zurabishvili addresses crowd gathered outside her residnece. She congratulated people with today's decision. She started her address by also congratulating Abkhazians and Ossetians: “our European future is yoir European future too,” she said. pic.twitter.com/M0Gh036dDZ
— Mariam Nikuradze (@mari_nikuradze) November 8, 2023
Presidentja Zurabishvili i drejtohet turmës së mbledhur jashtë rezidencës së saj. Ajo ka uruar njerëzit për vendimin e sotëm. Ajo e nisi fjalimin e saj duke uruar gjithashtu Abkazët dhe Osetët: “E ardhmja jonë evropiane është gjithashtu e ardhmja juaj evropiane,” tha ajo.
Rruga e Gjeorgjisë
Gjeorgjia aplikoi zyrtarisht për anëtarësim në Bashkimin Evropian (BE) më 3 mars 2022, kur kryeministri Irakli Garabishvili e quajti atë “një tjetër moment historik në rrugën e integrimit evropian të Gjeorgjisë”.
Në një deklaratë të postuar në faqen e internetit të qeverisë të njëjtën ditë, Garabishvili tha: “Është një fazë që kthen një faqe të re në historinë tonë dhe vazhdon përpjekjet e paraardhësve tanë, që synojnë pranimin e Gjeorgjisë në familjen e përbashkët evropiane.”
Pas vendimit të Ukrainës për të aplikuar për anëtarësim në BE më 28 shkurt 2022, në mes të pushtimit rus, qeveria gjeorgjiane shpalli objektivin e saj për të aplikuar më 2 mars.
Kjo përfaqësonte një kthesë për Partinë Ëndrra Gjeorgjiane në pushtet, e cila deri vonë këmbëngulte se nuk do të përshpejtonte afatin fillestar të aplikimit për anëtarësim në vitin 2024.
Ndryshimi në atë kohë u nxit kryesisht nga presioni në rritje i opozitës si dhe mijëra protestuesve që dolën në rrugë si pjesë e “Marshimit për Evropën“, organizuar nga grupi i aktivistëve liberalë të Gjeorgjisë, lëvizja Shame dhe shoqatat e tjera pro-demokracisë, në një përpjekje për të “demonstruar përkushtimin e popullit gjeorgjian ndaj zgjedhjes së tij evropiane dhe vlerave perëndimore.”
Në qershor 2022, statusi i kandidatit të Gjeorgjisë u refuzua, duke i dhënë vendit një listë me 12 kushte që duhej të përmbusheshin përpara se aplikimi të rishqyrtohej.
Vendimi
Rekomandimi i Komisionit Evropian për t'i dhënë Gjeorgjisë statusin e vendit kandidat vjen në mes të një përçarjeje në rritje midis qeverisë dhe aleatëve perëndimorë, si dhe grupeve lokale të shoqërisë civile që këmbëngulin se qeveria ka dështuar të përmbushë 12 kriteret ose kushtet prioritare.
Ndër to ishin ulja e polarizimit politik, reformimi i gjyqësorit, sigurimi i institucioneve shtetërore funksionale, forcimi i masave kundër korrupsionit, duke përfshirë çoligarkizimin. Ndërsa klauzola e çoligarkizimit nuk përmend ndonjë emër specifik, kuptohet gjerësisht se i referohet themeluesit dhe miliarderit të Ëndrrës Gjeorgjiane, Bidzina Ivanishvili.
Ivanishvili është një figurë kyçe në politikën gjeorgjiane. Ai u pasurua në epokën para Putinit në Rusi dhe themeloi partinë Ëndrra Gjeorgjiane në vitin 2012. Ndërsa Ivanishvili shpalli publikisht vendimin për t'u larguar nga politika në vitin 2021, disa besojnë se ai ende merr vendime në prapaskenë. Në qershor 2022, Parlamenti Evropian miratoi një rezolutë “mbi shkeljet e lirisë së medias dhe sigurisë së gazetarëve në Gjeorgji”. Dokumenti u bëri thirrje zyrtarëve gjeorgjianë të vendosin sanksione ndaj Ivanishvilit “për rolin e tij në përkeqësimin e procesit politik në Gjeorgji”.
Qeverisë në Gjeorgji iu desh një vit për të hartuar një projektligj mbi çoligarkizimin, i cili u miratua nga parlamenti më 13 qershor 2023, pavarësisht kundërshtimeve të ngritura nga Komisioni i Venecias, i cili argumentoi se që çoligarkizimi të hynte në fuqi, nuk mjaftonte miratimi apo ndryshimi i ligjeve, por marrja e “masave konkrete” me qëllim “uljen e ndikimit të oligarkisë.”
Projektligji dështoi të trajtojë shqetësimet siç përvijohet nga opinioni i Komisionit të Venecias dhe sipas raportimit nga media lokale, projektligji do të synonte disa figura të opozitës dhe jo Ivanishvilin.
Në një konferencë shtypi më 8 nëntor, përfaqësuesi për Punët e Jashtme të BE-së, Josep Borrell tha se Gjeorgjia ka përmbushur vetëm tre nga dymbëdhjetë “prioritetet” për statusin e vendit kandidat deri më tani – barazia gjinore dhe luftimi i dhunës ndaj grave, gjykimet për të drejtat e njeriut në diskutimet gjyqësore dhe caktimi i një mbrojtësi publik përmes një procesi transparent. “Së pari duhet të punohet për depolarizimin e jetës politike, çoligarkizimin e jetës ekonomike, politike dhe sociale, për reformën në drejtësi, për reformën zgjedhore, për pluralizmin mediatik dhe për të drejtat e njeriut. Nuk ka rrugë të shkurtra,” vuri në dukje Borrell.
Këto dhe shqetësime të tjera u përshkruan gjithashtu në raportin e parë vjetor të zgjerimit të Komisionit për Gjeorgjinë, i cili u publikua gjithashtu më 8 nëntor.
Populli gjeorgjian
Në të gjitha deklaratat e bëra më 8 nëntor, përfshirë ato të diplomatëve perëndimorë, analistëve dhe aktivistëve të opozitës, qytetarët e Gjeorgjisë ishin në fokus. Nga Borrell te von der Leyen, te përfaqësuesit e Ëndrrës Gjeorgjiane dhe partive opozitare të vendit, të gjithë uruan popullin gjeorgjian dhe përkushtimin e tij ndaj Evropës. Në një konferencë për shtyp pas vendimit, ambasadori i BE-së në Gjeorgji Paweł Herczyński tha: “Së pari dhe më kryesorja, urimet e mia të sinqerta shkojnë për popullin e Gjeorgjisë, i cili gjithmonë e ka mbështetur në mënyrë të palëkundur integrimin e Gjeorgjisë në BE”.
Një grup në Parlamentin Evropian uroi gjithashtu popullin:
We, the friends of 🇬🇪#Georgia in the European Parliament, congratulate the people of Georgia on the Commission's historic recommendation to grant the country 🇪🇺candidate status. The credit for this achievement goes to the Georgian people.
Our statement👇 pic.twitter.com/s1eZ1KTb1P— Viola von Cramon 🇺🇦🇪🇺 (@ViolavonCramon) November 8, 2023
Ne, miqtë e #Gjeorgjisë në Parlamentin Evropian, urojmë popullin e Gjeorgjisë për rekomandimin historik të Komisionit për t'i dhënë vendit statusin e kandidatit. Merita për këtë arritje i takon popullit gjeorgjian. Deklarata jonë
Në një postim në X, eksperti rajonal, Tom de Waal tha: “Lajmi i shumëpritur i BE-së për Gjeorgjinë është një lloj vendimi pa vendim. Gjeorgjia merr statusin e vendit kandidat, të cilin [qeveria] mund ta quajë si një fitore. Por kushtet mbeten – pranimi është larg. Plus që prezantohet si çmim për publikun dhe jo për [qeverinë]”.
Në një anketë publike të majit 2023 nga Instituti Kombëtar Demokratik dhe Qendra e Burimeve Kërkimore të Kaukazit (CRRC) në Gjeorgji, shumica dërrmuese e të anketuarve – 82 përqind – shprehën mbështetje të palëkundur për anëtarësimin e vendit në BE.
