Masa e akullit Imja pranë malit Everest është kthyer në një liqen të madh në 20 vitet e fundit. Foto: Kiril Rusev nëpërmjet Nepali Times. Përdoret me leje.

Ky artikull u botua fillimisht në Nepali Times dhe një version i redaktuar është ribotuar në Global Voices si pjesë e një marrëveshjeje për ndarjen e përmbajtjes.

Katër vjet pasi shkencëtarët publikuan një raport shqetësues për shkrirjen e akullit të Himalajave, ata tani kanë paralajmëruar se problemi është edhe më serioz sesa mendohej më parë.

Studimi i ri ofron atë që thuhet të jetë vlerësimi më i saktë i borës, akullit dhe ngricave të përhershme në Himalaja deri më sot: se akullnajat e Himalajeve mund të humbasin deri në 80 për qind të masës së tyre deri në fund të këtij shekulli. Gjetjet përmendin pasoja të rënda, jo vetëm për malet, por për gati dy miliardë njerëz që jetojnë në rrjedhën e poshtme në vendet aziatike që varen nga uji nga malet më të larta të botës.

Qendra Ndërkombëtare për Zhvillimin e Integruar të Maleve me bazë në Katmandu ICIMOD kishte nxjerrë Vlerësimin Hindu Kush Himalaja në 2019. Por raporti i ri thotë se akullnajat e Himalajave u zhdukën 65 për qind më shpejt në vitet 2010 sesa në dekadat e mëparshme. Me atë ritëm, shkrirja do të përshpejtohet në dekadat e ardhshme.

Raporti “Uji, akulli, shoqëria dhe ekosistemet në Hindu Kush Himalaja” (HI-WISE) bazohet në përparimet e fundit shkencore për të përcaktuar se si shkrirja e borës, akullit dhe ngricave të përhershme në male do të ndikojë në ujin, ekosistemet dhe shoqërinë në pellgu ujëmbledhës të Himalajave.

Studimi i rishikuar nga kolegët paralajmëron për pasoja të rënda për rajonin që siguron ujë të freskët për një të katërtën e popullsisë së botës dhe është shtëpia e katër pikave të nxehta të biodiversitetit global.

Raporti HI-WISE projekton “ujin e pikut” deri në mesin e shekullit, pas së cilës do të ketë gjithnjë e më pak ujë në dispozicion në lumenjtë e Himalajeve për ujitje, përdorim shtëpiak, industri dhe energji në hidrocentrale. Në të njëjtën kohë, moti ekstrem për shkak të ndryshimeve klimatike do të rrisë gjithashtu rrezikun e rrëshqitjeve të dheut dhe përmbytjeve në këtë rajon malor të brishtë gjeologjikisht dhe ekologjikisht.

Faqja jugore e Saipal Himal në Nepalin perëndimor, duke treguar tkurrjen e akullit gjatë 15 viteve të fundit. Foto nga Nepali Times. Përdoret me leje.

“Mosveprimi ndaj klimës po përshpejtohet,” paralajmëron Saleem ul Huq i Qendrës Ndërkombëtare për Ndryshimet dhe Zhvillimin Klimatik në Bangladesh. “Ky raport tregon se rajoni Hindu Kush-Himalaja (HKH) është veçanërisht i prekshëm nga ndikimet e ndryshimeve klimatike. Ne duhet të veprojmë tani për të mbrojtur këtë rajon dhe popullatën e tij”.

Raporti thotë se ndikimi i shkrirjes së kriosferës në habitatet e brishta malore është veçanërisht i mprehtë dhe do të ketë ndikime kaskadë në ekosistemet dhe biodiversitetin.

“Me 67 për qind të eko-rajoneve të HKH dhe 39 për qind të katër pikave të nxehta globale të biodiversitetit të rajonit jashtë zonave të mbrojtura, biodiversiteti i jashtëzakonshëm i HKH është veçanërisht i prekshëm ndaj ndikimeve klimatike,” paralajmëron raporti.

Rreth 240 milionë njerëz që jetojnë në Himalaja dhe 1.65 miliardë të tjerë në rrjedhën e poshtme në 16 vende të Azisë do të preken nga mungesa e ujit, ndërsa akulli i Himalajeve shkrihet. Fermerët në Himalaja tashmë po përballen me humbjen e të korrave, mungesën e foragjereve dhe ngordhjen e bagëtive për shkak të motit ekstrem.

“Rreziqet po bëhen më komplekse dhe shkatërruese,” thotë raporti që u përgatit nga 35 shkencëtarë nga 12 vende.

Raporti u kërkon politikëbërësve të përgatiten për ndikimet kaskadë të ndryshimit të klimës që siguron ujë të freskët për një të katërtën e popullsisë së botës. Ai bën thirrje për mbështetje urgjente ndërkombëtare dhe bashkëpunim rajonal për humbjet dhe dëmet e pashmangshme, në një periudhë afatshkurtër dhe për të ndihmuar komunitetet të përshtaten.