Foto nga videoja e projektit The Other Moldova (Moldavia tjetër), nga NewsMaker në YouTube. Përdorim i drejtë.

Në projektin The Other Moldova (Moldavia tjetër), korrespondentët e gazetës lokale NewsMaker eksplorojnë qytetet e vogla të Moldavisë. Pyetjet tipike që ata bëjnë përfshijnë: Ku punojnë dhe pushojnë vendasit? A ka shërbime të higjenës dhe transportit publik? Ku i marrin lajmet atje për të kuptuar se çfarë po ndodh rreth tyre? Si është gjendja e rrugëve dhe a është shtrenjtë të marrësh taksi? Projekti nisi në qershor 2022 dhe tashmë janë publikuar shtatë seri. Global Voices përktheu përshkrimin e secilës prej serive dhe i ribotoi me lejen e NewsMaker.

1. Ungheni

Ungheni ndodhet shumë më afër qytetit rumun të Iasi-t sesa Kishinjevit. Ky është qyteti më perëndimor i Moldavisë, i cili shpesh quhej “Porta Perëndimore”. Në kohët sovjetike, qyteti ishte plotësisht i mbyllur: mund të arrije atje vetëm me autorizim paraprak ose me leje speciale. Sot Ungheni konsiderohet një nga rajonet kryesore të Moldavisë dhe flamujt evropianë shfaqen atje edhe më shpesh sesa në kryeqytet.

2. Telenesti

Telenesti është një qytet që zakonisht shfaqet në lajme vetëm në raportet e kronikës së zezë. Ai është qendra e një prej rajoneve më pak premtuese ekonomikisht të Moldavisë. Nuk ka asnjë biznes të madh atje. Një nga sipërmarrjet më të njohura është prodhimi i gurëve të varreve. E megjithatë ky është një qytet optimistësh.

Në Telenesti, korrespondentët e NewsMaker mësuan se me çfarë jetojnë vendasit, pse flasin për marrëdhëniet me Rusinë në termat e “skllavërisë” dhe “kolonisë”, pse e duan qytetin e tyre dhe si ndodhi që Telenesti u bë një qytet me pesë varreza.

3. Sholdanesti

Sholdanesti është një qytet në rajonin qendror të Moldavisë. Shumica e njerëzve e dinë më së miri për bunkerin sovjetik që ndodhet afër. Falë kësaj, Sholdanesti dikur ishte një qendër e rëndësishme industriale. Tani qyteti shfaqet në lajme kryesisht për shkak të një ndërtese shumëkatëshe, e cila njihet si e pasigurt prej shumë vitesh, por  njerëzit ende jetojnë në të.

Në këtë episod të Moldavisë Tjetër, korrespondentët e NewsMaker shkuan në Sholdanesti dhe zbuluan se si po hiqet ngadalë bunkeri i famshëm, çfarë do të bëjnë autoritetet lokale dhe qendrore me ndërtesën që fjalë për fjalë po shembet, pse ka vetëm një minibus në qytet, dhe atë që vendasit presin para së gjithash.

4. Orhei

Orhei është një qytet i vogël në qendër të Moldavisë, me një sipërfaqe prej vetëm 16 kilometra katrorë. Deri vonë ishte një qendër tipike rajonale. Por, në vitin 2015, Orhei u bë një nga simbolet e politikës moldave në përgjithësi dhe u vu në qendër të deputetit të arratisur Ilan Shor. Videoja eksploron se si jetohet sot në qytet, pse banorët konsiderohet si asocialë dhe pse njerëzit nga atje, ashtu si nga e gjithë Moldavia, shpesh synojnë të emigrojnë.

5. Taraclia 

Taraclia është një qytet i vogël në jug të Moldavisë. Aty jeton diaspora e bullgarëve-moldavë dhe për këtë arsye është një qytet unik. Qyteti ka universitetin e tij dhe madje edhe një konsullatë bullgare. Por ende mungojnë shumë gjëra. Për shembull, ndonjëherë nuk ka ashensorë në ndërtesat e larta ose trotuare në rrugë.

Në këtë episod të Moldavisë tjetër, korrespondentët e NewsMaker shkuan në Taraclia. Aty mësuan se si fitojnë paratë banorët, pse është e rrezikshme për disa që t'i afrohen shtëpisë së tyre, ndërsa të tjerët kanë 20 vjet që ngjiten në katin e nëntë, si po shkon jeta në një qytet ku pothuajse nuk ka transport publik dhe ujë normal, dhe çfarë po bën partia Shor atje.

6. Bessarabka

Bessarabka është një qytet jugor në kufi me Ukrainën, i cili u ndërtua për hekurudhën. Tani trenat e pasagjerëve nuk qarkullojnë atje dhe lidhjet e zakonshme me shtetin fqinj praktikisht janë ndërprerë. Afërsia e Ukrainës frikëson shumë banorë vendas [për shkak të pushtimit rus që filloi në shkurt 2022].

Këtë herë, korrespondentët e NewsMaker shkuan në Bessarabka dhe zbuluan se si qyteti (nuk) ruan trashëgiminë e hebrenjve dhe vendbanimit gjerman, pse në shkollat ​​e rikonstruktuara nuk mund të shkosh në këmbë, sa fitojnë punëtorët në hekurudhë dhe pse banorët vendas kanë frikë nga filmimi nga dronët.

7. Komrat

Në Komrat, në rajonin autonom të Gagauzisë, korrespondentët e NewsMaker zbuluan se sa janë rrogat, pse një zonë e qytetit përmbytet rregullisht, nëse atje presin luftën dhe Rusinë të vijë dhe nëse banorët kanë ende frikë nga “kullat 5G”. ” Ata gjithashtu kanë zbuluar pse njerëzit nuk duan të lëvizin nga qyteti.