[1]Foto nga Nepali Times, e përdorur me leje
Tre javë përpara nisjes së Botërorit të Futbollit të FIFA-s [2], ministri i Punës i Katarit ka refuzuar [3] thirrjet nga grupet e të drejtave të njeriut për të kompensuar punëtorët migrantë të përfshirë në ndërtimin e stadiumeve dhe infrastrukturës tjetër për këtë eveniment sportiv.
Një fushatë globale e quajtur #PayUpFIFA u nis [4] nga Human Rights Watch (HRW) [5] dhe grupe të tjera aktiviste në maj, duke i bërë thirrje organit ndërkombëtar qeverisës të futbollit, FIFA që të sigurojë një zgjidhje të përshtatshme dhe të shmangë etiketimin e asaj që ata e quajnë “Kupa e Botës së Turpit.”
Por ministri i Punës Ali bin Samikh Al Marri tha [6] se ky ishte një “rreng publicitar”, duke akuzuar kritikët e Katarit për “racizëm”. Al-Marri pretendoi se vendi i tij tashmë po shpërndante qindra miliona dollarë në paga të prapambetura [7].
HRW u përgjigj duke thënë [5] se, ndërsa autoritetet e Katarit kanë bërë reforma të dukshme, ato janë të vonuar – kryesisht pas vitit 2018, kur pjesa më e madhe e punës në stadiume kishte përfunduar. Ai tha gjithashtu se reformat ishin të ngushta në shtrirje dhe zbatoheshin dobët, gjë që nënkuptonte se shumë punëtorë që ndihmuan në ndërtimin e infrastrukturës së Kupës së Botës nuk përfituan [8] kurrë nga reformat ekzistuese dhe mekanizmat e kompensimit.
[1]Ministri i Punës Ali bin Samikh Al-Marri pretendon se Katari po shpërndan qindra miliona dollarë në paga të prapambetura. Foto nga Nepali Times. E përdorur me leje.
Dëmet më serioze dhe të pazgjidhura që kanë ndikuar në mënyrë disproporcionale nepalezët gjatë dekadës së fundit janë vdekjet e punëtorëve. Sipas Ligjit të Punës të Katarit [9], familjet e punëtorëve që vdesin për shkak të punës, ose punëtorët që pësojnë lëndime në punë që rezultojnë në paaftësi të pjesshme ose të plotë të përhershme nga lëndimet në punë, kanë të drejtë për kompensim nga punëdhënësit e tyre. Megjithatë, vdekjet dhe aftësitë e kufizuara që nuk konsiderohen të lidhura me punën nuk kompensohen.
Por shumica e madhe e vdekjeve të nepalezëve në Katar i atribuohen shkaqeve të pashpjegueshme – siç ka raportuar më parë Nepali Times, “Vdiq në gjumë [10]” (सुत्दा सुत्दै मरोदै मरोय् .’ Kryesisht, nuk kishte asgjë të natyrshme në to; ato ishin rezultat i punës së tepërt, goditjes nga nxehtësia dhe apatisë zyrtare.’
Por ministri i Punës i Katarit Al Marri në të njëjtën intervistë pyeti: “Ku janë viktimat, a keni emrat e viktimave, si mund t'i merrni këto numra?”
HRW këmbëngul [11] se ekzistojnë të dhëna për vdekjet e punëtorëve emigrantë, duke treguar procesin e riatdhesimit të një trupi të vdekur nga Katari në Nepal që kërkonte dokumentacion kompleks duke përfshirë autorizimin ose pëlqimin nga trashëgimtari ligjor, një certifikatë vdekjeje, një raport policie, një raport mjekësor, një faturë të transportit ajror, një certifikatë balsamimi dhe një certifikatë pa kundërshtim.
Përveç kësaj, ka të dhëna nga qeveria e Nepalit që ofron mbështetje për familjet nga Fondi i Mirëqenies së Migrantëve për të dorëzuar trupat e punëtorëve me leje të vlefshme nga aeroporti i Katmandusë në shtëpitë e tyre. Prandaj, Nepali ka të dhëna për abuzimet e punëtorëve emigrantë që mund të përdoren nëse FIFA ose Katari do të ishin seriozë në lidhje me kompensimin.
Michael Page, zëvendësdrejtor në Human Rights Watch në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut, shkroi në Twitter:
Shameful #Qatar [12] is rejecting widespread call from fans, NGOs, & footballers for a migrant worker compensation fund. @FIFAcom [13] should establish its own fund if it wants any positive legacy for this @FIFAWorldCup [14] tarnished by abuses. A response 🧵 https://t.co/SXZofa0qZl [15] pic.twitter.com/9I16dPqOdj [16]
— Michael Page (@MichaelARPage) November 2, 2022 [17]
#Katari i turpshëm po refuzon thirrjen e përhapur nga tifozët, OJQ-të dhe futbollistët për një fond kompensimi për punëtorët migrantë. @FIFAcom duhet të krijojë fondin e vet nëse dëshiron ndonjë trashëgimi pozitive për këtë @FIFAWorldCup të njollosur nga abuzimet.
Në deklaratat e tyre të fundit, organizatat ndërkombëtare të të drejtave të njeriut po i bëjnë presion FIFA-s që të veprojë pavarësisht nga reagimi i Katarit, pasi ajo ka përgjegjësinë dhe burimet për ta bërë këtë. Në dhënien e Kupës së Botës 2022 pa vendosur asnjë kusht për të shmangur abuzimet e parashikueshme të të drejtave të punës dhe si pasojë e dështimit për të marrë masa parandaluese në kohë dhe efektive, FIFA akuzohet se ka kontribuar në abuzimin e përhapur [18] të punëtorëve emigrantë në projektet e lidhura me Kupën e Botës që pasuan.
Përgjigja e FIFA-s ndaj fondit të korrigjimit mbetet e pasigurt. Në seancën dëgjimore të Këshillit të Evropës të 13 tetorit për të drejtat e punës në Katar, Zëvendës Sekretari i Përgjithshëm i FIFA-s Alasdair Bell deklaroi [19]: “Kompensimi është sigurisht diçka që ne jemi të interesuar ta përparojmë”. Deklarata të tilla janë bërë disa herë në të kaluarën, pa ndonjë angazhim konkret.
Ndryshe nga Katari, FIFA nuk ka refuzuar plotësisht kompensimin dhe është nën presionin në rritje nga palët e interesuara me afrimin e turneut. FIFA është përgjegjëse ndaj shoqatave të futbollit, sponsorëve, politikanëve dhe tifozëve që kërkojnë veprim.
Javën e kaluar, Kombëtarja Australiane e futbollit në një video mbështeti [20] fuqishëm thirrjen për zgjidhje, e cila është mbështetur edhe nga shtatë ekipe të tjera kombëtare të futbollit që do të marrin pjesë në Kupën e Botës. Katër sponsorë (ABInBev/Budweiser, Adidas, Coca-Cola dhe McDonald's) kanë mbështetur kompensimin financiar.
Një sondazh [21] i fundit global i opinionit nga Amnesty International tregon se 67 për qind e 17,477 të anketuarve në 15 vende gjithashtu ndajnë pikëpamjen se shoqatat e tyre kombëtare të futbollit duhet të flasin publikisht për çështjet e të drejtave të njeriut që lidhen me Kupën e Botës në Katar, duke përfshirë thirrjen për kompensim për punëtorët emigrantë.
Fondi është mbështetur gjithashtu nga 15 anëtarë të Kongresit të SHBA, 120 parlamentarë francezë dhe ish-futbollistë si Craig Foster i Australisë, i cili po dhuron të ardhurat e tij nga transmetimi i Kupës së Botës për familjet e punëtorëve emigrantë. Pavarësisht presionit, FIFA nuk është përgjigjur pozitivisht.
Organizata e të drejtave Human Rights Watch thekson [22] se FIFA ka kontribuar prej kohësh në “fondet e trashëgimisë” të Kupës së Botës për të mbështetur projektet pas ngjarjeve. Në të kaluarën, FIFA ka ndarë të paktën 260 milionë dollarë për trashëgiminë e Kupës së Botës, duke përfshirë ish-pritësit, Afrikën e Jugut [23] (100 milionë dollarë), Brazilin [24] (100 milionë dollarë) dhe Rusinë [25] (60 milionë dollarë). Ata këmbëngulin që FIFA gjithashtu duhet të aplikojë të njëjtën gjë për Katarin duke pasur parasysh shfrytëzimin e dokumentuar të punëtorëve dhe mungesën e kompensimit për viktimat.
[1]Foto nga Nepali Times, e përdorur me leje
“Ekziston një nevojë e qartë që FIFA të krijojë një fond kompensimi për të shpëtuar trashëgiminë e Kupës së Botës që po afrohet, e cila është njollosur rëndë nga abuzimet,” tha [26] Minky Worden i Human Rights Watch. “Katari nuk duhet të kundërshtojë, por të ndihmojë në sigurimin e suksesit të një fondi të tillë. Problemi i krijimit të një fondi kompensimi nuk ka qenë asnjëherë tek të dhënat, por te vullneti politik”.
Kupa e Botës fillon më 20 nëntor në Doha dhe nuk ka gjasa që fondi i korrigjimit të materializohet para kësaj. Por një angazhim nga FIFA ndaj fondit mund të ketë pasoja të mëdha për familjet e punëtorëve emigrantë nepalezë që humbën jetën për të bërë të mundur turneun.